Παν. Δρακόπουλος, Ο Μύθος του Μύθου και η πραγματικότητα του

Τ’ όνομα του γιου μου πώς το ξέρεις;

Πες μου, της άμοιρης, ποιος είσαι;

Η απάντηση έρχεται αμέσως:

Θωρείς τον Προμηθέα, που τη φωτιά έχει δώσει στους ανθρώπους.

Τι σημαίνει αυτό; Πρώτ’ απ’ όλα: έκλεψε, πράγματι, τη φωτιά ο Προμηθέας; Ναι, απαντούν οι μάρτυρες — πλην τριών: α) του ομηρικού ύμνου στον Ερμή που χαρίζει τη δόξα της μεγάλης κλοπής στον Ερμή, σεσημασμένο —άλλωστε— ληστή κι απατεώνα, β) του Αρποκρατίωνα, ενός λεξικογράφου, που την αποδίδει στον ίδιο τον Ήφαιστο, και γ) των Αργιτών που τη θεωρούν έργο του ήρωά τους Φορωνέα, υιού του Ινάχου και συζύγου της Νιόβης μετά της οποίας ο μεν Ζευς έκανε μια κόρη ο δε Φορωνεύς άγνωστόν τι.

Έστω, λοιπόν! Τη φωτιά έκλεψε ο Προμηθέας. Πώς την έκλεψε, και από πού; Ο μάρτυς Πλάτων αδιαφορεί για το ερώτημα. Οι Ησίοδος και Αισχύλος μας βεβαιώνουν πως την μετέφερε βάζοντάς την μέσα σ’ ένα κούφιο ξύλο. Κι από πού; Το Κράτος λέει στον Ήφαιστο: ο Προμηθέας γιατί σού ‘κλεψε τον ανθό της θείας σου τέχνης, της πολυδύναμης φωτιάς τη φλόγα και στους θνητούς την έδωκε. Κι ο Ήφαιστος, βεβαίως, συμφωνεί. Πρόκειται, λοιπόν, για φωτιά που εκλάπη από ηφαίστειο, για λάβα κι όχι για κεραυνό. Η λάβα ίσως είναι εύκολο να μεταφερθεί σε κούφιο ξύλο, ο κεραυνός δεν βλέπω πώς. Δεν φαίνεται να έχουν επαφή με την πραγματικότητα οι ανθρωπο­λόγοι που πιστεύουν πως η φωτιά εκλάπη από τον κεραυνό. Υπέρ της εκδοχής ότι εκλάπη από ηφαίστειο, άλλωστε, συνηγορούν οι κοινές γιορτές Προμηθέως, Ηφαίστου και Αθηνάς. Συνηγορεί, ισχυρώς, και η έμπνευση του μαραθωνομά­χου ποιητή: το έργο γράφτηκε μετά μια θυελλώδη έκρηξη της Αίτνας το 479 π.Χ.